Ιστορία του Εργαστηρίου Αθλητιατρικής

Ο πιο εύστοχος σύγχρονος ορισμός για την Αθλητιατρική έχει δοθεί από τον διάσημο Γερμανό Καθηγητή W. Hollmann (1958), μέχρι πρότινος Διευθυντή του φημισμένου Αθλητιατρικού Κέντρου της Κολωνίας (1958-1995) και προέδρου της F.I.M.S. (1986-1994). Σύμφωνα με αυτόν λοιπόν «Αθλητιατρική είναι η επιστήμη που περιλαμβάνει επιμέρους θεωρητικούς και κλινικούς τομείς της ιατρικής που μελετούν την επίδραση της άσκησης, γύμνασης και άθλησης σε υγιείς και ασθενείς, καθώς και της υποκινητικότητας, με σκοπό την εξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων για την πρόληψη, θεραπεία και αποκατάσταση διαφόρων παθήσεων».Τον ορισμό αυτό έχει ασπασθεί η F.I.M.S. Θα μπορούσε να προστεθεί στον ορισμό ότι

«συνεισφέρει και στη βελτίωση της αθλητικής απόδοσης». Δυστυχώς όμως η συνεισφορά αυτή της ιατρικής έχει και πολλές αρνητικές πλευρές. Η προσπάθεια ενδυνάμωσης, αύξησης της αντοχής και ψυχολογικής υποστήριξης του σύγχρονου αθλητή με κάθε μέσο, καθιστά τον γιατρό ευάλωτο σε κάθε κριτική γιατί σήμερα με την ανάπτυξη της ιατρικής και των άλλων βιολογικών επιστημών στον αθλητισμό, αναπτύχθηκε και η παραϊατρική, η «αθλια-ιατρική», πο ασχολείται με το doping των αθλητών, ενώ τα όρια μεταξύ φυσιολογικών και μη φυσιολογικών μέσων, νόμιμων και παράνομων, ασφαλών και βλαπτικών για τον οργανισμό είναι σε αρκετές περιπτώσεις ασαφή.

Το πρώτο επιστημονικό συνέδριο με θέματα αθλητιατρικής έγινε το 1912 στο Oberhof της Γερμανίας, ενώ το 1928 ιδρύθηκε η Παγκόσμια Οργάνωση Αθλητιατρικής (Federation Internationale de Medicine Sportive - FIMS). Στις 14 Φεβρουαρίου του 1928, στη διάρκεια των δευτέρων Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων στο St. Moritz, 50 γιατροί από 70 κράτη συμμετείχαν σε σύσκεψη που κατέληξε με την ίδρυση της AIMS (Association Internationale Medical Sportive). Κύριος σκοπός της εταιρείας ήταν η συνεργασία μεταξύ των επιστημονικών αθλητιατρικών εταιρειών διαφόρων κρατών, η προσπάθεια δημιουργίας νέων και, τελικά, η οργάνωση σε μία σταθερή βάση ανταλλαγής πληροφοριών και εμπειριών σε θεωρητικά και πρακτικά δεδομένα της αθλητιατρικής. Η προσπάθεια αυτή κατέληξε στην ίδρυση της FIMS που αποτελεί τη μεγαλύτερη επιστημονική αθλητιατρική οργάνωση στον κόσμο.

Η μέχρι τώρα ζωή της FIMS πορεί να διαιρεθεί σε 3 περιόδους.

• Στην πρώτη (1928-39), που διακόπηκε όμως από το 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο.
• Στη δεύτερη (1946-1963), όπου η FIMS επαναδραστηριοποιήθηκε και απέκτησε νέα μέλη. Το 1960 αναγνωρίσθηκε από την WHO και από την Διεθνή Επιτροπή Αθλητισμού και Φυσικής Αγωγής της Unesco, καθώς και άλλες Διεθνείς Οργανώσεις. -Το 1964 αρχίζει ουσιαστικά η τρίτη περίοδος της FIMS, όταν επ᾽ ευκαιρία του 15ου Παγκόσμιου Συνεδρίου της, επαναπροσδιορίσθηκαν οι στόχοι της με κύριο γνώμονα την επιστροφή στα Ολυμπιακά Ιδεώδη αναφορικά με τη φυσική διάπλαση και ηθική διαπαιδαγώγηση των νέων και στις αρχές της καλύτερης συνεννόησης και φιλίας των λαών στη διάρκεια αθλητικών εκδηλώσεων. Για την καλύτερη οργάνωση της η FIMS διαιρέθηκε σε 4 τομείς: - Επιστημονικό, Εκπαιδευτικό, Δημοσίων Σχέσεων και Επικοινωνίας. Σήμερα περισσότερες από 100 Αθλητιατρικές Εταιρείες αντίστοιχων κρατών είναι μέλη της. Μια άλλη μεγάλη αθλητιατρική εταιρεία με διεθνή ακτινοβολία είναι το American College of Sports Medicine που ιδρύθηκε το 1954.

Το 1998 ιδρύθηκε η EFSMA ,European Federation of Sports Medicine Associations , με στόχο την προώθηση και ανάπτυξη της Αθλητιατρικής σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Το 1995 ιδρύθηκε το Ευρωπαϊκό Κολλέγιο Αθλητικών Επιστημών (Ε CSS ) στη Νίκαια, που είναι ένας μη κερδοσκοπικός επιστημονικός οργανισμός που ασχολείται με την προώθηση και τη διάδοση της πολυεπιστημονικής και διεπιστημονικής έρευνας στην επιστήμη του αθλητισμού και της άσκησης.

Υπάρχουν όμως και πολλές άλλες εταιρείες τόσο στην Αμερική, όσο και στην Ευρώπη, αλλά πρόσφατα και στην Ασία, με σημαντικό έργο στον τομέα της Αθλητιατρικής, όπως οργάνωση Συνεδρίων, έκδοση περιοδικών κ.ά., όπως η Asian Federation of Sports Medicine(AFSM ) που ιδρύθηκε το 1990,

το European College of Sports and Exercise Physicians, κλπ.

Το 2009 ιδρύθηκε η European College of Veterinary Sports Medicine and Rehabilitation, που

περιλαμβάνει τη σε βάθος φυσική και κλινική εξέταση, διάγνωση, θεραπεία και πρόληψη τραυματισμών/διαταραχών που σχετίζονται με τον αθλητισμό, την εργασία και την αποκατάσταση της υγείας των ζώων μέσω μιας ολιστικής προσέγγισης στον πυρήνα της οποίας είναι η ελεγχόμενη άσκηση, η λειτουργική εκπαίδευση τεχνικών χειρωνακτικής θεραπείας, θεραπευτικές ασκήσεις και φυσικές μεθόδους θεραπευτικής.

Το 1994 σε πρώτη κοινή επιστημονική σύσκεψη της Διεθνούς Αθλητιατρικής Εταιρείας (FIMS) και του Παγκόσμιου Οργάνισμού Υγείας (WHO), που έγινε στην Κολωνία, καθιερώθηκε ως ένα από τα συνώνυμα της «διατήρησης της υγείας» η « φυσική δραστηριότητα », καθώς έγινε αποδεκτό ότι η υποκινητικότητα αποτελεί μεγάλο παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση παθήσεων που σχετίζονται με το σύγχρονο τρόπο ζωής, όπως η στεφανιαία νόσος, η υπέρταση, ο σακχαρώδης διαβήτης και η οστεοπόρωση.

WHO’s work on physical activity

Global status report on physical activity 2022

Global action plan on physical activity 2018–2030: more active people for a healthier world

Global recommendations on physical activity for health

Guidelines on physical activity, sedentary behaviour and sleep for children under 5 years of age

Global strategy: overall goal

Στην σύγχρονη όμως Ελλάδα η Αθλητιατρική δεν αναπτύχθηκε στο βαθμό των υπόλοιπων ιατρικών ειδικοτήτων. Οι βασικότεροι λόγοι για το γεγονός αυτό είναι η μη θεσμοθετημένη ακόμη από το κράτος αναγνώριση της ειδικότητας της Αθλητιατρικής, η απουσία του μαθήματος αυτού μέχρι πρόσφατα από τα προγράμματα σπουδών των Ιατρικών Τμημάτων των Ελληνικών πανεπιστημίων, η έλλειψη οργανωμένων αθλητιατρικών κέντρων και η επικάλυψη της από ειδικότητες όπως η Ορθοπεδική και η Φυσική Ιατρική και Αποκατάσταση.

Η Αθλητιατρική ως μάθημα στα Ελληνικά πανεπιστήμια διδάσκεται από το 1983 στους φοιτητές των τμημάτων Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού των Πανεπιστημίων Αθηνών, Θεσσαλονίκης και Θράκης. Επίσης διδάσκεται και σε σχολές Φυσικοθεραπείας ορισμένων τεχνολογικών ιδρυμάτων.

Η ειδικότητα της Αθλητιατρικής δεν έχει αναγνωρισθεί ακόμη επίσημα στην Ελλάδα. Διάφορες επιτροπές που έχουν συσταθεί στο Υπουργείο Υγείας έχουν επεξεργασθεί ορισμένα σχέδια, που όμως ακόμη δεν έχουν υλοποιηθεί επίσημα.

Σήμερα υπάρχει μόνο ένα νομοθετικά αναγνωρισμένο Αθλητιατρικό Κέντρο στο Εθνικό Κέντρο Αθλητικών Ερευνών στην Αθήνα (Ο.Α.Κ.Α.), που είναι επιφορτισμένο με τον προληπτικό ιατρικό έλεγχο πολύ μεγάλου αριθμού αθλητών, την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια περίθαλψή τους, την επιστημονική κάλυψη διεθνών αθλητικών διοργανώσεων, αλλά και την έρευνα.

Το 1999 ιδρύθηκε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Καταπολέμησης Ντόπινγκ(ευρύτερα γνωστός ως WADA) με έδρα το Μόντρεαλ του Καναδά από τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή (Δ.Ο.Ε.), με τη στήριξη και τη συγχρηματοδότηση διακυβερνητικών οργανισμών , κυβερνήσεων, αρχών, δημόσιων και ιδιωτικών φορέων.

Σ’ αυτό το πλαίσιο, στην Ελλάδα συστάθηκε το Εθνικό Συμβούλιο Καταπολέμησης Ντόπινγκ (Ε.Σ.ΚΑ.Ν.). Το 2020 έγινε η σύσταση Νομικού Προσώπου Ιδιωτικού Δικαίου με την επωνυμία Εθνικός Οργανισμός Καταπολέμησης Ντόπινγκ (Ε.Ο.ΚΑ.Ν.),που αντικατέστησε το ΕΣΚΑΝ. Την 5ετία του 2005-2010 αρκετοί γνωστοί Έλληνες αθλητές και προπονητές κατηγορήθηκαν για χρήση ουσιών ντόπινγκ. Οι περισσότεροι αθωώθηκαν μετά από πολύχρονους δικαστικούς αγώνες. Εξαιτίας της προσπάθειας του για αποκάλυψη ύποπτων κρουσμάτων ζητήθηκε από την τότε αθλητική ηγεσία η παραίτηση του Αντιπροέδρου του ΕΣΚΑΝ καθηγητή Δεληγιάννη.

09 Απριλίου 2008 09:07

Το Εργαστήριο Ελέγχου Ντόπινγκ της Αθήνας, που ανήκει στο Ινστιτούτο Βιοεπιστημών και Εφαρμογών του Εθνικού Κέντρου Έρευνας Φυσικών Επιστημών «Δημόκριτος» έλαβε από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Αντιντόπινγκ (World Anti-Doping Agency, WADA) το στάτους του «Υποψήφιου Εργαστηρίου Ελέγχου Ντόπινγκ», μετά από σχετική απόφαση της Εκτελεστικής Επιτροπής της WADA που έγινε στο Σίδνεϋ στις 23 Σεπτεμβρίου 2022.

Μικρές ιατρικές μονάδες που ασχολούνται κλινικά και ερευνητικά με προβλήματα υγείας των αθλουμένων υφίστανται σε ορισμένα Νοσοκομεία, όπως στη Καρδιολογική Κλινική του Ιπποκρατείου Νοσοκομείου και στην Ορθοπεδική Κλινική του Κ.Α.Τ. στην Αθήνα, στα Νοσοκομεία Παπαγεωργίου και Αγ. Παύλος στη Θεσσαλονίκη, σε ορισμένες μεγάλες αθλητικές ομοσπονδίες, όπως στο ΣΕΓΑΣ, στην ΕΚΟΦ, κ.α.

Ιδιαίτερα στο ΤΕΦΑΑ του ΑΠΘ, από το 1993, στο Εργαστήριο Αθλητιατρικής λειτουργεί ιατρείο Προληπτικού Ελέγχου Υγείας Αθλουμένων, όπου καθημερινά μεγάλος αριθμός αθλητών υποβάλλεται σε διάφορες ιατρικές εξετάσεις, που αποσκοπούν κυρίως στην έκδοση πιστοποιητικού υγείας. Μέχρι σήμερα σε περισσότερους από 30.000 αθλητές έχει υπογραφεί το Δελτίο Υγείας τους.

Η ίδρυση όμως σημαντικού αριθμού Αθλητιατρικών Κέντρων σε όλη την Ελλάδα στο άμεσο μέλλον είναι επιτακτική για να καλύψει τις ανάγκες του αθλητισμού.

Από το 2017 έχει νομοθετικά θεσπιστεί η υπογραφή της Κάρτας Υγείας του Αθλητή, υπό ενιαία μορφή για όλα τα αθλήματα, ώστε να μπορεί αυτός να συμμετέχει κάθε έτος στον ανταγωνιστικό αθλητισμό. Σύμφωνα με τη διάταξη , σε κάθε αθλητή υποχρεωτικά συμπληρώνεται το ατομικό και οικογενειακό ιστορικό του, και αυτός υποβάλλεται σε κλινική εξέταση και ηλεκτροκαρδιογράφημα.

Από το ίδιο έτος καθιερώθηκε το Ατομικό Δελτίο Υγείας Μαθητή (ΑΔΥΜ) ως δικαιολογητικό εγγραφής των παιδιών στο νηπιαγωγείο και στην Α΄ Τάξη του Δημοτικού Σχολείου, καθώς και ως ιατρικό πιστοποιητικό παρακολούθησης της υγείας των μαθητών/τριών και συμμετοχής του στο μέθημα της φυσικής αγωγής και σε άλλες σχολικές αθλητικές δραστηριότητες .

Στην Ελλάδα το 1958 ιδρύθηκε η Ελληνική Αθλητιατρική Εταιρεία, με σκοπό «την επιστημονική έρευνα και μελέτη των θεμάτων των σχετικών με την υγιεινή και ιατρική της Φυσικής Αγωγής, του Αθλητισμού και των συναφών εκδηλώσεων αυτού, καθώς και την επίλυση των σχετικών προβλημάτων». Το 1990 στη Θεσσαλονίκη, με την ουσιαστική συνδρομή των μελών του Εργαστηρίου Αθλητιατρικής του ΤΕΦΑΑ ΑΠΘ, ιδρύθηκε η Αθλητιατρική Εταιρεία Β. Ελλάδος , με σκοπό την προώθηση και ανάπτυξης της Αθλητιατρικής Επιστήμης, σε συνεργασία με τις υπόλοιπες Ιατρικές Επιστήμες και τις Επιστήμες του χώρου της Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού, στη Μακεδονία και τη Θράκη.

Με τον Πρόεδρο Εμ. Καλοκαιρινό και τα μέλη του ΔΣ της Ελληνικής Αθλητιατρικής Εταιρείας στο Διεθνές Αθλητιατρικό Συνέδριο του 1993. Mε τον Πρόεδρο της **FIMSW**. Hollmann (1993) Mε τον Πρόεδρο της FIMS EduardoDe Rose (1994) Mε τον Πρόεδρο της FIMS KMChan (2002) Με τον Πρόεδρο της FIMS Fabio Pigozzi(2008)

Μάλιστα το καταστατικό της Αθλητιατρικής Εταιρείας Β. Ελλάδος, διαφοροποιημένο από το αντίστοιχο της Ελληνικής Αθλητιατρικής Εταιρείας, προβλέπει τη συμμετοχή σε αυτήν ως ισοτίμων μελών, τόσο γιατρών, όσο και φυσικοθεραπευτών και πτυχιούχων Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού με εξειδίκευση σε τομείς της Εργοφυσιολογίας και της Κινησιολογίας.

Το 1999 η Εταιρεία, με πρωτοβουλίες του τότε Προέδρου της Καθηγητή Αστέριου Δεληγιάννη, απέκτησε πανελλήνια εμβέλεια και έγινε η επίσημη αναγνωρισμένη Αθλητιατρική Εταιρεία από την FIMS, δεδομένου ότι η Ελληνική Αθλητιατρική Εταιρεία είχε πρακτικά αναστείλει τις δραστηριότητες της. Σημαντική συνεισφορά στην προσπάθεια αυτή υπήρξε από την Αθλητιατρική Εταιρεία της Κύπρου και του τότε προέδρου της Ν. Χριστοδουλάκη.

Δημοσιοποίηση της Ιδρυσης της Αθλητιατρικής Εταιρείας Β. Ελλάδος από τους πρωτεργάτες Π. Γιγή, Α. Δεληγιάννη, Κ. Νάτση. 1999: Επίσημο έγγραφο του Προέδρου της FIMS W . Frontera προς τον Πρόεδρο της Αθλητιατρικής Εταιρείας Β. Ελλάδος Α. Δεληγιάννη με το οποίο η Εταιρεία έγινε επίσημα μέλος της εκπροσωπόντας την Ελλάδα.

Το 2004 με πρωτοβουλία μελών του Εργαστηρίου Αθλητιατρικής ιδρύθηκε το Ελληνικό Κολλέγιο Αθλητιατρικής , που αποβλέπει κυρίως σε εκπαιδευτικές δραστηριότητες.

Τον πρώτο Πρόεδρο Α. Δεληγιάννη διαδέχθηκε από το 2016 ο Αν. Καθηγητής Ν. Κουτλιάνος,ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΑΘΛΗΤΙΑΤΡΙΚΗΣ Tο Εργαστήριο Αθλητιατρικής του ΤΕΦΑΑ του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης ιδρύθηκε το 1988 και επίσημα αναγνωρίσθηκε στα τέλη του 1992 (ΦΕΚ 182/93/432).Το Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού ιδρύθηκε το 1982 και από το 2013 ανήκει στη Σχολή Επιστημών Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού.

Αρχικά λειτούργησε στο ΤΑΞΥΠ, στη συνέχεια στο Πανεπιστημιακό Γυμναστήριο και μετά το 1992 μεταφέρθηκε στις εγκαταστάσεις του ΤΕΦΑΑ στο Κτήριο Τζημουρώτα,Στρ. Μακρυγιάννη 20. Από το 2008 το Εργαστήριο Αθλητιατρικής μεταφέρθηκε στις σημερινές σύγχρονες εγκαταστάσεις του ΤΕΦΑΑ στη Θέρμη Θεσσαλονίκης.

2004: Με συνεργάτριες του Εργαστηρίου Αθλητιατρικής και τον συνεργάτη Καθηγητή του Technische Universität München Michna Horst Από της ιδρύσεως του μέχρι το 2018 Διευθυντής του Εργαστηρίου διετέλεσε ο Καθηγητής Αθλητιατρικής Αστέριος Δεληγιάννης και στη συνέχεια Διευθύντρια είναι η Καθηγήτρια Αθλητιατρικής κ. Ευαγγελία Κουιδή. Καθηγητής Αστέριος Δεληγιάννης: Ιδρυτής και πρώτος Διευθυντής του Εργαστηρίου Αθλητιατρικής (1992-2018) Καθηγήτρια Ευαγγελία Κουϊδή : Διευθύντρια του Εργαστηρίου Αθλητιατρικής (2018-σήμερα)Από το 2010 το Εργαστήριο είναι πιστοποιημένο κατά ISO 2007 για τις υπηρεσίες που προσφέρει.

Το 1990 τα μέλη του Εργαστηρίου πρωταγωνίστηκαν στην ίδρυση της Αθλητιατρικής Εταιρείας Β. Ελλάδος.

Το 2000 με πρωτοβουλία του κ. Δεληγιάννη ιδρύθηκε το Ελληνικό Κολλέγιο Αθλητιατρικής.

Το 2002 μέλη του Εργαστηρίου συμμετείχαν στην ίδρυση με έδρα την Θεσσαλονίκη, της European Association of Rehabilitation in Chronic Kidney Disease , που αποτελεί affiliate member της European Renal Association.

Αξιοσημείωτο είναι ότι το σήμα κατατεθέν του Εργαστηρίου Αθλητιατρικής, του αντίστοιχου Τομέα καθώς και τα σήματα όλων των Επιστημονικών Εταιρειών αποτελούν προϊόν έμπνευσης των μελών του Εργαστηρίου και φιλοτεχνήθηκαν από το μέλος ΕΕΠ του ΤΕΦΑΑ κ. Σ. Κουτρή.Οι πρώτες ιστοσελίδες του Εργαστηρίου ήταν δημιούργημα των συνεργατών Ν. Κουϊδή και Π. Δεληγιάννη, Πτυχιούχων Πληροφορικής, ενώ την παρούσα έκδοση δημιούργησε ο συνεργάτης του Εργαστηρίου ιατρός κ. Δ. Δέρβας.

Θεσσαλονίκη 2002: Ιδρυση της European Association of Rehabilitation in Chronic Kidney Disease

Το 2004 οι καθηγητές Α. Δεληγιάννης και Ε. Κουιδή επιλέχθηκαν ως nuclear members των Sports Cardiology και Exercise Physiology Study Groups της European Society of Cardiology και συμμετείχαν στη συγγραφή οδηγιών για ασφαλή και αποτελεσματική άσκηση σε διάφορες πληθυσμιακές ομάδες.

Το 2008 το Εργαστήριο συμμετείχε με άλλες Κλινικές και Εργαστήρια του Ιατρικού Τμήματος του ΑΠΘ στο δίκτυο Εργαστηρίων ΠΟΙΩΖΕΙΝ. Σκοπός του Δικτύου αποτελεί η θέσπιση κανόνων αναφορικά με τα μέτρα πρόληψης και αποκατάστασης των ασθενών και τη βελτίωση της ποιότητας των παρεχομένων υπηρεσιών υγείας, που αποσκοπούν στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ατόμων με χρόνιες παθήσεις.

Από της ιδρύσεως του τα μέλη του Εργαστηρίου έχουν αναλάβει την ευθύνη διδασκαλίας μαθημάτων κορμού και επιλογής σε πρωπτυχιακούς φοιτητές, με κύριο μάθημα την αθλητιατρική. Από το 2000 συμμετέχουν στη διδασκαλία μαθημάτων σε μεταπτυχιακά προγράμματα του ΤΕΦΑΑ ΑΠΘ καθώς και άλλων Τμημάτων.

Σταθμοί στην εκπαιδευτική προσφορά του Εργαστηρίου αποτέλεσαν η συμμετοχή του στην ίδρυση (2015) και λειτουργία μέχρι σήμερα του Διατμηματικού Μεταπτυχιακού Προγράμματος «Άθληση και Υγεία», με δύο κατευθύνσεις «Αθλητιατρική» και «Άσκηση και Σωματική Υγεία» μεταξύ ΤΕΦΑΑ και Ιατρικού Τμήματος του ΑΠΘ. Μεγάλος αριθμός μεταπτυχιακών φοιτητών εκπόνησαν τις μεταπτυχιακές και διδακτορικές διατριβές τους στο Εργαστήριο Αθλητιατρικής.

Σημαντική ήταν η καθιέρωση από το 2007-2018 των ετήσιων σεμιναριακών μαθημάτων στην Αθλητιατρική που διενεργούνταν ταυτόχρονα στην Θεσσαλονίκη και Λευκωσία (Αθλητιατρική Εταιρεία Κύπρου) με το πρωτοποριακό σύστημα της τηλεκπαίδευσης.

Το Εργαστήριο Αθλητιατρικής είναι πλήρως εξοπλισμένο με συσκευές αναίμακτης μελέτης των καρδιαγγειακών και αναπνευστικών ανταποκρίσεων και προσαρμογών στην άσκηση, ενώ πρόσφατα έτυχε δωρεάς μιας σύγχρονης συσκευής υπερηχοκαρδιογραφίας από το Ίδρυμα «Σταύρος Νιάρχος».

Μέλη του Εργαστηρίου συμμετείχαν ή συμμετέχουν σε ικανό αριθμό ανταγωνιστκών Ευρωπαϊκών και Ελληνικών Ερευνητικών Προγραμμάτων.

Η Καθηγήτρια κ. Κουϊδή έχει βραβευθεί 3 φορές από το ΑΠΘ για την ερευνητική δραστηριότητα της, ενώ 12 μελέτες των μελών έχουν βραβευθεί σε μεγάλα Διεθνή Συνέδρια.

Βράβευση εργασίας στο Παγκόσμιο Συνέδριο της FIMS (XXVII FIMS world congress of sports medicine, 2002, Budapest) [Functional effects of exercise training in survivors of childhood leukaemia. P. Kontaxi, E. Kouidi, D. Zafeiriou, D. Koliouskas, A. Deligiannis.]

Βράβευση εργασίας στο XXXIIIrd EDTA-European Nephrology Association Congress, Amsterdam,

1. [E.Kouidi, M. Albani, K. Natsis, A. Megalopoulos, P. Gigis, O. Guiba-Tziampiri, A. Deligiannis, A. Tourkantonis. Nephrol Dial Transplant; 13: 685-699, 1998]

Τα μέλη του Εργαστηρίου έχουν ανακοινώσει σε Συνέδρια και έχουν δημοσιεύσει περισσότερες από 500 μελέτες, πολλές από τις οποίες σε συνεργασία με επιστήμονες διεθνούς κύρους.

1992: Η πρώτη έρευνα σε αθλητές σε χώρο εκτός του Εργαστηρίου (Διάπλους του Τορωναίου κόλπου) [Deligiannis Asterios, Kouidi Evangelia, Tsiligkiroglou-Fachantidou Anna. Effect of water temperature on non-invasive cardiac idices of endurance swimmers . Medical Science Research ,1992 :20 :589-590]

1993: Από τις πρώτες έρευνες σε αθλητές (κανώ-καγιακ) εκτός των χώρων του Εργαστηρίου[Cardiovascular responses to exercise by canoe and kayak. E .Kouidi ,S .Galitsanos ,V .Mougios ,C .Kotzamanidis ,A .Deligiannis .Med. Sci. Res., 21: 271-273, 1993]

2017: Η πλέον πρόσφατη έρευνα σε αθλητές σε χώρο εκτός του Εργαστηρίου (Σπάρταθλον) [Exploring the determinants of the cardiac changes after ultra-long duration exercise: The echocardiographic Spartathlon study. Christou GA ,Pagourelias ED ,Anifanti MA ,Sotiriou PG ,Koutlianos NA ,Tsironi MP ,Andriopoulos PI ,Christou KA ,Kouidi EJ ,Deligiannis AP .Eur J Prev Cardiol 2020; 27(14): 1467-1477].

2016: Παρουσίαση ερευνητικής εμπειρίας στο θέμα του Ντόπινγκ σε Διεθνές Συνέδριο στη Λισαβώνα

Η μελέτη θεωρήθηκε μια από τις πλέον δημοσιευμένες ενδιαφέρουσες εργασίες στο Clinical Rehabilitation του 2014 [Kaltsatou AC, Kouidi EI, Anifanti MA, Douka SI, Deligiannis AP.(2014). Functional and psychosocial effects of either a traditional dancing or a formal exercising training program in patients with chronic heart failure: a comparative randomized controlled study.Clin Rehabil 2014;28(2):128-38.]

Από της ιδρύσεως του το Εργαστήριο συμμετέχει ως συνδιοργανωτής ή ως μοναδικός οργανωτής σε μεγάλο αριθμό Επιστημονικών Συνεδρίων καθώς και άλλων επιστημονικών εκδηλώσεων, πολλών με διεθνή χαρακτήρα, στο αντικείμενο της Αθλητιατρικής. Στα πλαίσια των συνεδρίων προσκλήθηκαν ως εισηγητές πολλόι γνωστοί επιστήμονες από το εξωτερικό, όπως ο W. Hollmann, PO Astrand, B. Saltin, W. Macenna, S. Ocley, B. Maron, S. Sharma, D. Corrado, A. Biffi, F. Pigozzi, L. Vanhees, Ν. Clyne κ.α. καθώς και από την Ελλάδα. Eπίσης τιμήθηκαν γνωστοί αθλητές για την προσφορά τους στο χώρο του αθλητισμού, όπως ο Ν. Γκάλης, Π. Γιαννάκης, Π. Δήμας, Α. Νικολαϊδης, Β. Πατουλίδου, Β. Παπαγεωργόπουλος, Γ. Κούδας, Κ. Κούης, Κ. Αϊδινίου, Κ. Ορφανός κ.α.

Φωτογραφίες από Συνέδρια που διοργάνωσε ή συμμετείχε στη διοργάνωση το Εργαστήριο Αθλητιατρικής

ΒΡΑΒΕΥΣΕΙΣ ΓΝΩΣΤΩΝ ΑΘΛΗΤΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ ΤΟΥ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΣΥΝΕΔΡΙΩΝ

Με τον Per-Olof Åstrand που ήταν προσκεκλημένος ομιλητής στο Συνέδριο του 2002

Με τον Björn Ekblom που ήταν προσκεκλημένος ομιλητής στο Συνέδριο του 2004

Από το 1993, στο εργαστήριο λειτουργεί Ιατρείο Προληπτικού Ελέγχου Υγείας Αθλητών. Μέσω του ΕΛΚΕ ΑΠΘ παρέχονται υπηρεσίες ιατρικού ελέγχου σε αθλητές και αθλούμενους. Μέχρι σήμερα, περισσότεροι από 30000 αθλητές έχουν υποβληθεί σε προληπτικό έλεγχο της υγείας τους για υπογραφή του δελτίου καταλληλόλητας για άθληση. Καθοριστικό σταθμό του προγράμματος αυτού υπήρξε η υπογραφή σύμβασης με την ΕΠΣΜ σύμφωνα με την οποία όλοι οι ποδοσφαιριστές της δύναμης της έχουν τη δυνατότητα προληπτικού ιατρικού ελέγχου στην έναρξη της ετήσιας προετοιμασίας τους.

Επίσης, το Εργαστήριοι συμμετείχε στο Πανελλήνιο Πρόγραμμα «Φειδιππίδης» από το 2000-2008. Στόχος του προγράμματος ήταν η πρόληψης του αιφνιδίου θανάτου σε αθλητές. Υπήρχε η δυνατότητα δωρεάν ιατρικού ελέγχου και τακτικής παρακολούθησης των νέων ατόμων με κληρονομικές καρδιαγγειακές παθήσεις και των οικογενειών τους, με στόχο την πρόληψη του αιφνίδιου θανάτου κατά την άθληση.

Από το 1995 εφαρμόζονται στο Εργαστήριο Αθλητιατρικής, με την υποστήριξη του Δήμου Θεσσαλονίκης, καθώς και περιοδικά άλλων όμορων Δήμων (Ευόσμου, Ωραιοκάστρου, Μίκρας),προγράμματα φυσικής αποκατάστασης σε ασθενείς με χρόνιες παθήσεις.

Πρωτοποριακό για την Ελλάδα καθώς και σε Ευρωπαϊκά επίπεδα ήταν η καθιέρωση από το 1995 του προγράμματος επαναδραστηριοποίησης ασθενών με τελικού σταδίου Χρόνια Νεφρική Νόσο που πραγματοποιείται σε συνεργασία με τη Μονάδα Τεχνητού Νεφρού της Α’ Πανεπιστημιακής Παθολογικής Κλινικής του Νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ. Σημαντική βοήθεια στην προσπάθεια αυτή υπήρξε του Διευθυντή της Κλινικής Καθηγητή κ. Αχ. Τουρκαντώνη, καθώς και των μετέπειτα Διευθυντών της Κλινικής μέχρι σήμερα.

Το προσωπικό του Εργαστηρίου, υπό τον συντονισμό της Καθηγήτριας κ. Κουιδή έχει πραγματοποιήσει πλήθος μελετών από την εφαρμογή μακροχρόνιων καινοτόμων προγραμμάτων θεραπευτικής γύμνασης και την αξιολόγηση των ανατομικών και λειτουργικών προσαρμογών της άσκησης σε ασθενείς σε επιστημονική συνεργασία με Εργαστήρια του ΤΕΦΑΑ και Κλινικές και Εργαστήρια της Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ.

Περισσότεροι από 200 ασθενείς γυμνάζονται δωρεάν, κάθε χρόνο σε Δημοτικά Γυμναστήρια και στον ΤΝ του Νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ.

Τα προγράμματα άσκησης διεξάγονται από εξειδικευμένους καθηγητές Φυσικής Αγωγής, υπό την ιατρική επίβλεψη μελών του Εργαστηρίου.

Περιοδικά προγράμματα κατάλληλης θεραπευτικής γύμνασης εφαρμόσθηκαν σε ασθενείς με καρδιολογικές και αναπνευστικές παθήσεις, σε παιδιά με νεοπλασίες και ινοκυστική ίνωση, σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη, σε άτομα σε αναπηρικά καρότσια και σε ασθενείς με νευρολογικές και ψυχιατρικές παθήσεις.

Η συνταγογραφία της άσκησης γίνεται συνήθως εξατομικευμένα με βάση το ιατρικό πρόβλημα του ασθενούς, τη λειτουργική επάρκειά του και τους στόχους του.

Μετά την αρχική εκπαίδευση στο εργαστήριο, όλοι οι ασθενείς ασκούνται σε υποομάδες στα δημοτικά γυμναστήρια. Κάθε υποομάδα αποτελείται από 10 ασθενείς, και κάθε συνεδρία άσκησης περιλαμβάνει διάφορες αερόβιες και στατικές ασκήσεις, χορός, pilates, ζούμπα, step-aerobic και υδρογυμναστική. Για την ασφάλεια εφαρμόζονται μέθοδοι τηλεκαρδιολογίας. Ουδέποτε εμφανίσθηκε επιπλοκή από την εφαρμογή των προγραμμάτων.

Σημαντικός στόχος των μελών του Εργαστηρίου είναι η καταπολέμηση του Ντόπινγκ στον αθλητισμό διαμέσου της κατάλληλης ενημέρωσης και εκπαίδευσης των αθλητών και του περιβάλλοντος των.Το εργαστήριο Αθλητιατρικής διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στον σχεδιασμό και την παραγωγή εκπαιδευτικού και ενημερωτικού υλικού αναφορικά με τις επιπτώσεις στην υγεία των εργογόνων βοηθημάτων, με στόχο την καταπολέμιση του ντόπινγκ, κυρίως στα πλαίσια συμμετοχής του σε μεγάλα Ευρωπαϊκά προγράμματα.

Επιπλέον, το εργαστήριο Αθλητιατρικής έχει οργανώσει ή συμμετάσχει σε εκδηλώσεις με κοινωνικό χαρακτήρα, όπως αγώνες α-ΜΕΑ, ενημερωτικά μαθήματα σε κοινό, προληπτικές καρδιολογικές εξετάσεις σε ΚΑΠΗ, σε βετεράνους αθλητές, τηλε-ιατρικά προγράμματα σε κοινωνικά ευπαθείς ομάδες, συνεντεύξεις σε ΜΜΕ,άρθρα στον Τύπο κ.α.

2008: Συμμετοχή σε εκδηλώσεις για άτομα με αναπηρίες σε συνεργασία με την Αντιδημαρχία Κοινωνικής Πολιτικής του Δήμου Θεσσαλονίκης.

2005: Ενημερωτική εκδήλωση και κοπή πίτας για τους ασθενείς των προγραμμάτων αποκατάστασης σε συνεργασία με την Αντιδημαρχία Κοινωνικής Πολιτικής του Δήμου Θεσσαλονίκης.

2010: Εκπαιδευτικά μαθήματα για τη σημασία της άσκησης σε ΚΑΠΗ της Θεσσαλονίκης.

2008:Εναρξη προγράμματος τηλεϊτρικής σε ΚΑΠΗ σε συνεργασία με το Δήμο Θεσσαλονίκης*

2012: Εκπαιδευτικά μαθήματα για τη σημασία της άσκησης σε ΚΑΠΗ της Θεσσαλονίκης.

2010: Εκπαιδευτικά μαθήματα Πρώτων Βοηθειών για το κοινό σε συνεργασία με το ΕΚΑΒ και την Αντιδημαρχία Κοινωνικής Πολιτικής του Δήμου Θεσσαλονίκης.

2019: Εκπαιδευτικά μαθήματα Αγωγής Υγείας για το κοινό σε συνεργασία με την Αντιδημαρχία Κοινωνικής Πολιτικής του Δήμου Θεσσαλονίκης.

Εκπαιδευτικά έντυπα για το κοινό, πολλά σε συνεργασία με Εργαστήρια της Ιατρικής Σχολής και την Αντιδημαρχία Κοινωνικής Πολιτικής του Δήμου Θεσσαλονίκης.ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΤΥΠΟ

Τα μέλη του έχουν βραβευθεί από κοινωνικούς αθλητικούς επιστημονικούς φορείς, όπως ενδεικτικά:

• Σύλλογος Νεφροπαθών Βορείου Ελλάδος, Θεσσαλονίκη 2002
• Σύνδεσμος Προπονητών Ποδοσφαίρου Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη 2002
• 424 Γ.Σ.Ν.Θ., Θεσσαλονίκη 2004
• Σύλλογος συνδρόμου Down Ελλάδος, Θεσσαλονίκη 2006
• Ε.Π.Σ.Μ., Θεσσαλονίκη 2006
• Επιτροπή Ερευνών ΑΠΘ, 2ο Αριστείο Έρευνας στον Τομέα της Υγείας, 2008
• Νεφρολογική Εταιρεία Hong Kong, 2009
• Νομαρχία Θεσσαλονίκης (2010)
• Σύλλογος Βετεράνων Ποδοσφαιριστών (2020)
• Αριστεία Έρευνας ΑΠΘ (2019 και 2020)

ΣΥΛΛΟΓΗ ΒΡΑΒΕΙΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΜΕΛΩΝ ΤΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ ΣΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΤΟΝ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟ

Στις 15/12/2023 στα πλαίσια συμπλήρωσης 30 ετών λειτουργίας του Εργαστηρίου Αθλητιατρικής σε ειδική εκδήλωση τιμήθηκε ο Ομότιμος Καθηγητής Αθλητιατρικής ΑΠΘ κ. Αστέριος Δεληγιάννης, ιδρυτής και τέως Διευθυντής του Εργαστηρίου. Επίσης έγινε η παρουσίαση του νέου βιβλίου του κ. Δεληγιάννη με τίτλο «Άθληση καικαρδιά: Σχέση αγάπης ή έχθρας;». Η εκδήλωση που έγινε στην αίθουσα τελετών της Φιλοσοφικής Σχολής συγκέντρωσε περισσότερα από 300 άτομα.