Ιστορία του Εργαστηρίου Αθλητιατρικής
Στο ΤΕΦΑΑ του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης ιδρύθηκε το 1988 το Εργαστήριο Αθλητιατρικής, που επίσημα αναγνωρίσθηκε στα τέλη του 1992 (ΦΕΚ 182/93/432). Αρχικά λειτούργησε στο Πανεπιστημιακό Γυμναστήριο και στη συνέχεια μεταφέρθηκε στις εγκαταστάσεις του ΤΕΦΑΑ στο Κτήριο Τζημουρώτα.
Από το 2008 το Εργαστήριο Αθλητιατρικής μεταφέρθηκε στις σημερινές σύγχρονες εγκαταστάσεις του ΤΕΦΑΑ στη Θέρμη Θεσσαλονίκης. Από της ιδρύσεως του μέχρι το 2018 Διευθυντής του Εργαστηρίου διετέλεσε ο Καθηγητής Αθλητιατρικής Αστέριος Δεληγιάννης.
Από το 2018 τη Διεύθυνση ανέλαβε η Καθηγήτρια Αθλητιατρικής Ευαγγελία Κουϊδή. Από το 2010 το Εργαστήριο είναι πιστοποιημένο κατά ISO 2007 για τις υπηρεσίες που προσφέρει.
Το 1990 τα μέλη του Εργαστηρίου πρωταγωνίστηκαν στην ίδρυση της Αθλητιατρικής Εταιρείας Β. Ελλάδος, η οποία το 1999 με ενέργειες του τότε Πρέδρου της Α. Δεληγιάννη αναγνωρίσθηκε ως επίσημη εκπρόσωπος της Ελλάδος στην Παγκόσμια Αθλητιατρική Εταιρεία (FIMS) και ταυτόχρονα μετατράπηκε σε Αθλητιατρική Εταιρεία Ελλάδος.
Το 2000 με πρωτοβουλία του κ. Δεληγιάννη ιδρύθηκε το Ελληνικό Κολλέγιο Αθλητιατρικής. Από της ιδρύσεως του το Εργαστήριο συμμετέχει ως συνδιοργανωτής ή ως μοναδικός οργανωτής σε μεγάλο αριθμό Επιστημονικών Συνεδρίων, πολλών με διεθνή χαρακτήρα, στο αντικείμενο της Αθλητιατρικής (όπως «Ιατρική της Άθλησης στον 21ο Αιώνα»-Διεθνές Συνέδριο που διοργανώνεται στη Θεσσαλονίκη ανά 2ετία). Το 2008 συγκρότησε με άλλες Κλινικές και Εργαστήρια του Ιατρικού Τμήματος, το δίκτυο Εργαστηρίων ΠΟΙΩΖΕΙΝ μετά από επιλογή της πρότασης από την Επιτροπή Ερευνών του ΑΠΘ.
Το 2002 μέλη του Εργαστηρίου πρωταγωνίστησαν στην ίδρυση με έδρα την Θεσσαλονίκη, της European Association of Rehabilitation in Chronic Kidney Disease, που αποτελεί affiliate member της European Renal Association, ενώ το 2004 επιλέχθηκαν ως nuclear members των Sports Cardiology (Καθηγητής Δεληγιάννης) και Exercise Physiology Study Groups (Καθηγήτρια Κουϊδή) της European Society of Cardiology και συμμετείχαν στη συγγραφή οδηγιών για ασφαλή και αποτελεσματική άσκηση σε διάφορες πληθυσμιακές ομάδες.
Σταθμοί στην εκπαιδευτική προσφορά του Εργαστηρίου αποτέλεσε η καθιέρωση από το 2007 των ετήσιων σεμιναριακών μαθημάτων στην Αθλητιατρική που διενεργούνται ταυτόχρονα στην Θεσσαλονίκη και Λευκωσία με το πρωτοποριακό σύστημα της τηλεκπαίδευσης, καθώς και η συμμετοχή του στην ίδρυση (2015) και λειτουργία του Διατμηματικού Μεταπτυχιακού Προγράμματος «Άθληση και Υγεία», με δύο κατευθύνσεις «Αθλητιατρική» και «Άσκηση και Σωματική Υγεία» μεταξύ ΤΕΦΑΑ και Ιατρικού Τμήματος του ΑΠΘ. Επίσης, σταθμοί στην έρευνα και ταυτόχρονα στην κοινωνική προσφορά αποτελούν η ανάπτυξη και λειτουργία ιατρείου προαγωνιστικού ελέγχου υγείας αθλητών, από το 1993, καθώς και η δημιουργία και λειτουργία προγραμμάτων θεραπευτικής γύμνασης ασθενών με χρόνιες παθήσεις, από το 1995. Στο ιατρείο περισσότεροι από 30.000 αθλητές έχουν ελεχθεί, ενώ στο πρόγραμμα αποκατάστασης, που λειτουργεί με την υποστήριξη του Δήμου Θεσσαλονίκης, κάθε έτος συμμετέχουν περισσότεροι από 100 ασθενείς.
Μέλη του Εργαστηρίου συμμετείχαν ή συμμετέχουν σε ικανό αριθμό ανταγωνιστκών Ευρωπαϊκών και Ελληνικών Ερευνητικών Προγραμμάτων, ενώ 10 μελέτες των έχουν βραβευθεί σε μεγάλα Διεθνή Συνέδρια. Στο Εργαστήριο έχει εκπονηθεί ένας μεγάλος αριθμός από Διδακτορικές και Μεταπτυχιακές Διατριβές. Τα μέλη του Εργαστηρίου έχουν δημοσιεύσει περισσότερες από 250 μελέτες, πολλές από τις οποίες με επιστήμονες διεθνούς κύρους. Το Εργαστήριο Αθλητιατρικής είναι πλήρως εξοπλισμένο με συσκευές αναίμακτης μελέτης των καρδιαγγειακών ανταποκρίσεων και προσαρμογών στην άσκηση, ενώ πρόσφατα έτυχε δωρεάς μιας σύγχρονης συσκευής υπερηχοκαρδιογραφίας από το Ίδρυμα «Σταύρος Νιάρχος».
Από το 1993, στο εργαστήριο λειτουργεί Ιατρείο Προληπτικού Ελέγχου Υγείας Αθλητών, όπου προσφέρεται η δυνατότητα ιατρικού ελέγχου σε όλους τους αθλητές και αθλούμενους. Μέχρι σήμερα, περισσότεροι από 22500 αθλητές έχουν υποβληθεί σε προληπτικό έλεγχο της υγείας τους για υπογραφή του δελτίου καταλληλόλητας για άθληση. Επίσης, στα πλαίσια του προγράμματος Πρόληψης Αιφνιδίου Θανάτου σε Αθλητές, παρέχεται η δυνατότητα ιατρικού ελέγχου και τακτικής παρακολούθησης των νέων ατόμων με κληρονομικές καρδιαγγειακές παθήσεις και των οικογενειών τους, με στόχο την πρόληψη του αιφνίδιου θανάτου κατά την άθληση.
Από το 1993, το εργαστήριο Αθλητιατρικής εκπονεί προγράμματα αποκατάστασης ασθενών με Χρόνια Νεφρική Ανεπάρκεια (αιμοκαθαιρόμενων και μεταμοσχευμένων) σε συνεργασία με το Νεφρολογικό Τμήμα της Α’ Παθολογικής Πανεπιστημιακής Κλινικής του Νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ. Από το 1997, το εργαστήριο Αθλητιατρικής οργανώνει και συντονίζει προγράμματα αποκατάστασης ασθενών με χρόνιες καρδιακές παθήσεις, όπως στεφανιαία νόσο και καρδιακή ανεπάρκεια, καθώς και άλλα χρόνια νοσήματα, σε Δημοτικά Γυμναστήρια και σε συνεργασία με τους Δήμους Θεσσαλονίκης, Ευόσμου και Αμπελοκήπων.
“Ποιότητα Ζωής σε Χρόνιες Παθήσεις” (ΠΟΙΟΖΩ)
Από το 2005 το εργαστήριο Αθλητιατρικής συμμετέχει στο Δίκτυο Εργαστηρίων “Ποιότητα Ζωής σε Χρόνιες Παθήσεις” (ΠΟΙΟΖΩ) μαζί με τη Γ’ Νευρολογική Κλινική ΑΠΘ, την Α’ Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, την Α’ Καρδιολογική Κλινική ΑΠΘ, τη Γ’ Ψυχιατρική Κλινική ΑΠΘ, τη Μονάδα Τεχνητού Νεφρού ΑΧΕΠΑ, το Εργαστήριο Πειραματικής Οφθαλμολογίας ΑΠΘ, τον Τομέα Πειραματικής και Γνωστικής Ψυχολογίας του Τμήματος Ψυχολογίας ΑΠΘ και τη Μονάδα Αναπνευστικής Ανεπάρκειας της Πανεπιστημιακής Πνευμονολογικής Κλινικής ΑΠΘ. Πρωταρχικός σκοπός του Δικτύου ΠΟΙΟΖΩ είναι η παροχή δράσεων και υπηρεσιών για τη μείωση του επιπολασμού των χρόνιων παθήσεων με την επιστημονική συνεργασία εξειδικευμένων επιστημόνων από κλινικές και εργαστήρια του ΑΠΘ σε συνεργασία με ανάλογους επιστημονικούς, κοινωνικούς και διοικητικούς φορείς της Ελλάδος και του εξωτερικού σε κοινά προγράμματα έρευνας και δράσεων. Απώτερο σκοπό του Δικτύου αποτελεί η θέσπιση κανόνων αναφορικά με τα μέτρα πρόληψης και αποκατάστασης των ασθενών και τη βελτίωση της ποιότητας των παρεχομένων υπηρεσιών υγείας, που θα αποσκοπούν στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ατόμων με χρόνιες παθήσεις.
Διακρατικό Πρόγραμμα Τηλεκπαίδευσης
Από το 2006, το εργαστήριο Αθλητιατρικής σε συνεργασία με την Αθλητιατρική Ακαδημία Κύπρου οργανώνουν Διακρατικό Πρόγραμμα Τηλεκπαίδευσης, που αφορά σε Αθλητιατρικά Επιμορφωτικά Σεμινάρια με τη χρήση σύγχρονης τεχνολογίας εκπαίδευσης και διεξάγεται σε Θεσσαλονίκη και Λευκωσία ( http://spmedlab.phed.auth.gr/seminar). Η διακρατική συνεργασία μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου στο πεδίο της Αθλητιατρικής Επιστήμης με εφαρμογές τηλεκπαίδευσης, συμβάλει ουσιαστικά στην επιμόρφωση σε μεταπτυχιακό επίπεδο και ενημέρωση των αθλητικών επιστημόνων, των ιατρών καθώς και όλων των αρμόδιων φορέων στις δύο χώρες παρέχοντας συνεχή εκπαίδευση για τη βελτίωση της επιστημονικής υποστήριξης του αθλητισμού με τη βελτίωση της απόδοσης, τη διαφύλαξη της υγείας των αθλητών και την ταχεία αποκατάσταση διαταραχών από τα διάφορα συστήματα που μπορεί να εμφανισθούν.
Τα 5 τελευταία έτη, το εργαστήριο Αθλητιατρικής συμμετέχει στον σχεδιασμό και την παραγωγή εκπαιδευτικού και ενημερωτικού υλικού αναφορικά με τις επιπτώσεις στην υγεία των εργογόνων βοηθημάτων, με στόχο την καταπολέμιση του ντόπινγκ. Στα πλαίσια αυτά έχει δημιουργηθεί σχετική εκπαιδευτική ιστοσελίδα ( www.doping-prevention.com). Από τον πρώτο χρόνο της ίδρυσής του, το εργαστήριο Αθλητιατρικής έχει αναλάβει την οργάνωση και συνδιοργάνωση πολλών επιστημονικών ελληνικών και διεθνών συνεδρίων. Στο πλαίσιο των ερευνητικών του δραστηριοτήτων, το εργαστήριο Αθλητιατρικής συμμετέχει σε ερευνητικά προγράμματα της Ελλάδας και του εξωτερικού. Επίσης, τα μέλη του επιστημονικού προσωπικού του εργαστηρίου είναι εγγεγραμμένα μέλη σε επιστημονικές εταιρείες ελληνικές και του εξωτερικού. Μέχρι σήμερα, έχει εκπονηθεί μεγάλος αριθμός μεταπτυχιακών και διδακτορικών διατριβών, έχουν δημοσιευθεί πολλές επιστημονικές εργασίες σε διεθνή και ελληνικά επιστημονικά περιοδικά και δώδεκα επιστημονικές εργασίες του εργαστηρίου έχουν βραβευθεί σε διεθνή συνέδρια. Επιπλέον, το εργαστήριο Αθλητιατρικής έχει βραβευθεί από τους παρακάτω κοινωνικούς- αθλητικούς- επιστημονικούς φορείς:
Σύλλογος Νεφροπαθών Βορείου Ελλάδος, Θεσσαλονίκη 2002 Σύνδεσμος Προπονητών Ποδοσφαίρου Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη 2002 424 Γ.Σ.Ν.Θ., Θεσσαλονίκη 2004 Σύλλογος συνδρόμου Down Ελλάδος, Θεσσαλονίκη 2006 Ε.Π.Σ.Μ., Θεσσαλονίκη 2006 Επιτροπή Ερευνών ΑΠΘ, 2ο Αριστείο Έρευνας στον Τομέα της Υγείας, 2008 Νεφρολογική Εταιρεία Hong Kong, 2009 Ιστορική Αναδρομή 1995 : Έναρξη προγραμμάτων θεραπευτικής γυμναστικής στη Μονάδα ΤΝ της Α’ Παθολογικής Πανεπιστημιακής Κλινικής Νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ 1998 : Εναρξη προγραμμάτων θεραπευτικής γυμναστικής στα Δημοτικά Γυμναστήρια σε συνεργασία με τον Δήμο Θεσσαλονίκης 2003 : Εναρξη προγραμμάτων θεραπευτικής γυμναστικής σε Δημοτικά Γυμναστήρια Δήμων Ευόσμου, Ωραιοκάστρου, Μίκρας 2008 : Συνεργασία με Παιδοογκολογική Κλινική Ιπποκρατείου Νοσοκομείου 2009 : Συνεργασία με τις Α’ Ψυχιατρική και Γ’ Νευρολογική Πανεπιστημιακές Κλινικές Νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ 2013 : Συνεργασία με 1η Παιδιατρική Πανεπιστημιακή Κλινική Ιπποκρατείου Νοσοκομείου 2016: Συνεργασία με την European Association of Rehabilitation in Chronic Kidney Diseases